ขงเบ้ง สุมาอี้ ใครเก่งกว่า

หากจะกล่าวถึง “คำถามยอดฮิต” ในวงการสามก๊ก “ขงเบ้ง สุมาอี้ใครเก่งกว่ากัน” คงเป็น ๑ ในนั้นด้วย ซึ่งจะว่าไปแล้ว คำถามนี้เป็นคำถามทีสงสัยกันมาก และเป็นคำถามเชิงวิเคราะห์ไม่ผิดไม่ถูก ดังนั้นคำตอบต่าง ๆ ก็อาจจะแตกต่างกัน หากแต่ต้องดูเหตุผลของคำตอบนั้นว่ามีเหตุผล ข้อมูลพอหรือไม่มาพิจารณา

หากจะว่าด้วยเรื่องของใครเก่งกว่านั้นบางคนก็บอกว่าขงเบ้งเก่งกว่าแน่นอน เพราะส่วนใหญ่ชัยชนะจะเป็นของทัพจ๊กก๊กมากกว่าวุยก๊ก แต่เสียดายที่ขงเบ้งตายเร็วไปหน่อย แต่บางคนก็บอกว่าสุมาอี้เก่งกว่าแน่นอนเพราะสุมาอี้สามารถต่อกรกับขงเบ้งได้อย่างสูสีคู่คี่ และสามารถปกป้องอาณาจักรวุยก๊กได้ทุกครั้งไป

สุมาอี้ในสามก๊ก1994

ถ้าในวรรณกรรมคำตอบนี้จะชัดเจนมาก กล่าวคือ เมื่อครั้งขงเบ้งเสียเกเต๋งอันเป็นชัยภูมิ เสียคือแพ้ แต่ขงเบ้งก็ดันส่งหนอนตำราม้าเจ็กซึ่งไม่เคยลงภาคสนามคอยบัญชาแต่ในกระโจม ซึ่งงานใหญ่ขนาดนั้นมิควรเลยที่จะส่งคนไม่เคยมีประสบการณ์จริงไป และขงเบ้งก็ต้องเสียเกเต๋ง จึงต้องถอยทัพกลับเสฉวนอย่างน่าเสียดาย และระหว่างถอยทัพนั้นสุมาอี้ก็นำทัพมาตามตี แต่ขงเบ้งก็ใช้ไหวพริบปฏิภาณดีดพิณเล่น ๆ แสร้งสบายใจแต่จิตกังวล และทำให้ทัพของขงเบ้งถอยได้อย่างปลอดภัย และต่อมาสุมาอี้ก็นำทัพมาอีกครั้ง เขารู้ในทันใดว่าต้องกลแล้ว ถึงกับเอ่ยชื่นชมขงเบ้งออกมาว่า “เก่งกว่าตน” ซึ่งสุมาอี้นั้นยกขงเบ้งว่าเก่งกว่าตน จึงเป็นเหตุผลหลักว่าใครเก่งกว่า ดังนั้นวรรณกรรมสามก๊ก “ขงเบ้งเก่งกว่าสุมาอี้” คนยืนยันคือสุมาอี้เอง

ขงเบ้งในสามก๊ก 1994

แต่ในเมื่อขงเบ้งเก่งกว่าทำไมไม่สามารถยึดวุยก๊กได้ล่ะ?
นั้นก็เพราะว่าสุมาอี้เป็นผู้นำในการปกป้องอย่างไงล่ะ แม้ว่าในวรรณกรรมขงเบ้งอาจจะเก่งกว่าสุมาอี้ แต่ก็หาเก่งกว่าจนกระทั่งไม่ติดชั้นเลย เป็นเก่งแบบสูสีเหมาะกันต่างหากจึงจะถูกต้อง แต่หากยึดหลักตามจดหมายเหตุสามก๊กของเฉินโซ่ว ก็จะได้ข้อมูลที่ทำให้สุมาอี้เก่งเท่าขงเบ้ง เพราะในตามประวัติศาสตร์เหตุการณ์อุบายเมืองร้างไม่มีจริง และอีกหลายเหตุการณ์ก็ไม่มี ดังนั้นถ้าตามประวัติศาสตร์อาจกล่าวได้ว่าสุมาอี้มีความเก่งกาจสามารถในการสงครามเทียบเท่าขงเบ้ง

ผู้เขียนได้ตั้งกระทู้ถามคนที่ศึกษาสามก๊กซึ่งความเห็นส่วนใหญ่จะบอกว่าขงเบ้งเก่งกว่า แต่กระนั้นก็มีบางเสียงบอกว่าเก่งกันคนละด้าน กล่าวคือ ขงเบ้งเก่งด้านการปกครอง ส่วนสุมาอี้เก่งด้านการกลศึก แต่จะเป็นเช่นไรนั้นก็แล้วแต่ละท่านจะวิเคราะห์

สุดท้ายนี้ผู้เขียนก็ไม่สามารถยืนยันได้ว่าใครเก่งกว่า เอาเป็นว่าเขาทั้งคู่เป็นทั้งคู่ปรับ และผู้สร้างสีสันให้สามก๊กมีความสนุกสนานมากขึ้น แต่ในทางความเห็นส่วนตัวของผู้เขียนนั้นเห็นว่าเขาทั้งคู่เป็นคนเก่งชนิดหาตัวจับยาก เขาทั้งคู่ทั้งเก่งและทั้งดี ซึ่งขงเบ้งอาจจะเก่งกว่าตามที่บางคนว่า แต่ที่เขาไม่อาจชนะสุมาอี้ได้ก็เป็นเพราะเขาแพ้ภัยตนเอง กล่าวคือทั้ง ๖ ครั้งที่บุกมาวุยก๊กและทั้ง ๖ ครั้งที่ต้องถอยทัพเพราะเขาแพ้ภัยตัวเองจริง ๆ ส่วนสุมาอี้คนอาจจะมองว่าเขาเก่งไม่เท่าขงเบ้ง แต่เขากลับสามารถป้องกันวุยก๊กได้จากขงเบ้งก็เพราะเขามีความอดทนและใช้ปัจจัยต่าง ๆ ได้อย่างเหมาะสม

David Ball
  19 เมษายน 57